Asif Cahangirov: “Qarabağda təkcə ali təhsili deyil, həm də peşə təhsilini inkişaf etdirmək vacibdir”

Nadir İsrafilov: “Qarabağda şəhərcikləri olan universitetlər tikmək lazımdır ki, tələbələr orada həm oxusunlar, həm də yola vaxt itirmədən yaşasınlar”

İşğaldan azad edilmiş ərazilər bərpa ediləcək və söhbət, xüsusilə təhsil sektorunun bərpasından gedir. Beləliklə, Qarabağda Qarabağ Regional Elmi Mərkəzi və Universiteti yaradılacaq. Bu məsələ Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası (AMEA) Rəyasət Heyətinin növbəti iclasında müzakirə edildi. Tədbirdə onlara lazımi kadr və elmi dəstək, maddi və texniki yardım göstəriləcəyi qeyd edildi.

Azərbaycan Respublikasının Əməkdar müəllimi Asif Cahangirovun fikrincə, Qarabağın sosial-iqtisadi inkişaf perspektivləri ilə bağlı vahid strategiyaya ehtiyac var: “Təbii ki, bu strategiyada bölgədəki təhsil sisteminin inkişafı həlledici rol oynayacaq. İndi pedaqoji kadrlar, inşaat mühəndisləri yetişdirəcək çoxsahəli bir universitet yaratmağa ehtiyac var”.

Cahangirov hesab edir ki, müəllimlərin hazırlanması üçün dövlət sifarişinin Bakıdan Azərbaycanın bölgələrinə verilməsi doğru yanaşmadır: “Bakıda müəllim heyəti üstünlük təşkil edir, ancaq bölgələrdə çatışımır. Dövlət sifarişləri regionlara verilsə, gənc heyət yerində qalacaq. Deyək ki, bir Bakı sakini pulsuz olaraq pedaqoji təhsil almaq istəyirsə, o zaman bölgəyə gedib orada təhsil ala bilər. Bölgələrin sosial-iqtisadi inkişafı barədə düşünmək lazımdır və müəllim heyəti olmadan bu barədə danışmaq çətin olacaq”.

“Qarabağda həmişə əkinçilik və şərabçılıq inkişaf edib. Yüngül sənaye sahələrində olduğu kimi, bu sahələrdə də kadr hazırlamaq lazımdır. Bu sektorlarda mütəxəssislər Gəncədə hazırlanır, lakin Qarabağda bir universitetin açılması bu sahədəki kadrları paytaxta doğru axın etmədən saxlamağa kömək edəcək”, – müəllim bildirib.

Onun fikrincə, Qarabağda təhsil Azərbaycan, erməni, ehtiyac olarsa, rus dilində təşkil olunmalıdır: “Elmi araşdırmalara gəldikdə, Qarabağ həmişə uzunömürlülərlə məşhurdur, buna görə də uzunömürlülüyü öyrənmək üçün Qarabağda bir tədqiqat mərkəzinin yaradılmasına baxmağa dəyər. Pedaqoji təhsil sahəsində elmi araşdırmalara da ehtiyac var. Çünki, məsələn, Şuşa həmişə ölkəmizdə bir təhsil mərkəzi olub. Bu şəhərdə real məktəb, pedaqoji və kənd təsərrüfatı texnikumları açılıb. İndi orada bakalavr səviyyəsində mütəxəssislər hazırlamaq mümkündür. Qarabağda təkcə ali təhsili deyil, həm də peşə təhsilini inkişaf etdirmək vacibdir. Texniki məktəblərdə və kolleclərdə kənd təsərrüfatı, inşaat və iqtisadi peşələrə tələbat olacaq”.

“Qarabağdan olan professorlar, elmlər doktorları, fəlsəfə doktorları çoxdur və bəziləri, məmnuniyyətlə bölgələrə köçəcək və orada dərs deyəcək, elmi işlərlə məşğul olacaqlar. Ancaq hər şey profildən, kadr ehtiyacından asılıdır. Rusiya universitetlərinin Azərbaycanda filiallarının yaxşı təcrübəsinə sahibik: Rusiyadan müəllimlər vaxtaşırı tələbələrimizə elm verməyə gəlirlər. Bu təcrübə ölkə daxilində tətbiq oluna bilər, əsas olan çevik bir yanaşmadır”, – Cahangirov vurğulayıb.

Təhsil Nazirliyi yanında İctimai Şura sədrinin müavini Nadir İsrafilov də o fikirdədir ki, azad edilmiş ərazilərin bərpasında təhsilin inkişafına böyük rol düşür: “Çox şey bərpa olunmalı və yenidən qurulmalıdır. Məktəblər, litseylər, gimnaziyalar tikmək lazım gələcək. İndi paytaxt məktəbləri həddindən artıq yüklənib və məcburi köçkünlər evlərinə qayıtdıqda bir qədər boşalacaq. Təhsil sistemi bundan yalnız fayda görəcək. Qarabağ bölgəsindəki yerlərdə istedadlı məktəbliləri müəyyənləşdirmək və onlarla ölkənin digər bölgələrində olduğu kimi uyğun bir proqram əsasında işləmək lazım olacaq”.

Ali məktəblərə gəldikdə, ekspertin fikrincə, Qarabağda həm ayrıca universitetlər, həm də paytaxt universitetlərinin filialları, eləcə də kolleclər açmaq lazımdır: “İndi bu praktika digər bölgələrdə tətbiq olunur. Məsələn, xüsusən Qubada paytaxtın pedaqoji universitetinin bir filialı var. Bunun sayəsində paytaxtın az da olsa, yüngülləşdirilməsi mümkün olacaq. Çünki bəzi universitetlərin Bakıdan köçürülməsi çoxdan təklif edilirdi”.

“İndi paytaxtda bir neçə universitet və məktəb bir-birinin yanında yerləşir və pandemiya başlamazdan əvvəl hər zaman bir izdiham yaşanır, ictimai nəqliyyatda tələbə sıxlığı müşahidə edilirdi. Bölgələrdə, o cümlədən Qarabağda şəhərcikləri olan universitetlər tikmək lazımdır ki, tələbələr orada həm oxusunlar, həm də yola vaxt itirmədən yaşasınlar”, – İsrafilov qeyd edib.

O, Qarabağda ehtiyac duyulan fakültələrdən danışarkən bildirib ki, gələcəkdə turizm xidmətləri, tibb və s. sahələrdə kadrlara ehtiyac duyulacaq. Şuşa çoxdan musiqiçiləri ilə məşhurdur, ona görə də bu şəhərdə Bakı Konservatoriyasının filialı olan musiqi məktəbi açmaq düzgün olardı”.